//

Tümülüs: Sivas İli, Merkez İlçe, Gözmen Köyü sınırları içerisinde, köyün 900 m batısında, karayolu ve demiryolunun batısında, Höyük Mevkii’nde ve 39°31.435’K 36°39.189’D coğrafi konumda yer almaktadır. Yığma toprakla inşa edilen tümülüs yaklaşık 35 m çapında ve 12 m yüksekliğindedir. Güneybatı eteğinden geçen bir sulama hendeği, etek kısmını tıraşlamıştır. Tümülüsün tepe kısmında, kuzeydoğu ve batı yamaçlarında kaçak kazı çukurları görülmektedir. Doğu yamaçtaki kaçak kazı çukuru, açılmış tünellerle tümülüsün içine doğru uzanmaktadır. Mezar odasının tahrip edilip edilmediği anlaşılamamıştır. Tümülüs, olasılıkla Roma Devri’ne aittir.
Yamaç Yerleşmesi: Sivas İli, Merkez İlçe, Gözmen Köyü sınırları içerisinde, Purunbaşı adı verilen mevkide, tümülüsün600 mgüneydoğusunda ve 39°31.313’K 36°39.638’D coğrafi konumda yer almaktadır. Yerleşme, kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan büyük bir doğal tepenin batı yamaçları boyunca uzanmaktadır. Yüzey bulgularından, yerleşmenin kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan yaklaşık350 muzunluğunda ve200 mgenişliğinde olduğu tahmin edilmektedir. Tepenin köye bakan doğu yamacı, yaklaşık30 m. yükseklikte sarp kayalıktır. Yerleşme, kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan Üsgülüç ırmağının oluşturduğu düz vadi tabanındaki en büyük yerleşmelerden biridir. Tepenin üzerinde Ortaçağ’a ait olduğu tahmin edilen sur kalıntıları, batısında ise bir uç kaleye ait kalıntılar görülmektedir. Yerleşmenin güney etekleri tarla olarak sürülmektedir.